Shop: € 0,00
 

De meest uitgebreide cursus sterrenkunde

NIEUWE CURSUS START op 11 september 2024!

Wil je ook het heelal leren begrijpen? Dan is dit je kans!

Rob Walrecht geeft met regelmaat zijn zéér complete, 12-delige* cursus sterrenkunde voor beginners - de eerstvolgende begint op 11 september 2024! In de coronatijd kregen veel mensen in de gaten dat ze openstonden voor een nieuwe (of hernieuwde) hobby.

Het is dan ook een zeer bijzondere cursus, inhoudelijk en qua opzet, door het gebruik van eigen cursusmateriaal en illustraties in de lessen, door het gebruik van unieke schaalmodellen én omdat er twee professoren aan meewerken (zie onderaan).

De cursus is bedoeld voor iedereen die meer wil (of moet) weten over het heelal: gewone liefhebbers, docenten VO en PO, vrijwilligers die rondleidingen (willen) geven op sterrenwachten en in musea, en meer. En hij is ook erg geschikt als opfriscursus!

Voor de geplande cursussen, zie deze pagina.

Om je aan te melden of voor meer informatie: info@walrecht.nl.

Ook via Robs Nieuwsbrief blijf je op de hoogte.

De cursus cadeau geven? Dat kan via deze pagina.

De kaart wordt natuurlijk gepersonaliseerd.



WAARSCHUWING: Deze cursus kan leiden tot een nieuwe hobby!


Beschrijving

Het is een bijzondere cursus, met tien lessen de meeste uitgebreide die Rob ooit gaf, terwijl er na die tien lessen twee speciale EXTRA lessen* volgen door hoogleraren sterrenkunde (zie onderaan).

Het programma is behoorlijk pittig voor een beginnerscursus, maar schrik niet: een goed natuurkundegevoel en wat basiskennis is voldoende om mee te doen.

 
Fundament
Het doel van de cursus is om de basiskennis en het begrip over te dragen waarmee je de sterrenkunde en de ruimte om ons heen beter leert begrijpen. Rob Walrecht biedt de cursisten een fundament, waarop zij zelf verder kunnen bouwen door boeken en tijdschriften te lezen, op internet te zoeken en documentaires te bekijken. Het plezier is daarbij belangrijk, maar het is ook prettig als je de fouten in de berichten van bijvoorbeeld het Journaal kunt opmerken...

Informatie voor docenten
Deze cursus is ooit opgezet voor mensen die sterrenkunde les willen of moeten geven, maar nog niet zo thuis zijn in dit bijzondere vakgebied: docenten van het basis- en voortgezet onderwijs en PABO-studenten.
Er is zoveel te weten, ook veel natuurkundedocenten vinden het moeilijk, bijvoorbeeld door de grote getallen en het tempo van nieuwe ontdekkingen.
Maar dat valt eigenlijk reuze mee! Getallen en andere informatie kun je opzoeken (bijvoorbeeld in de drie cursusboeken).
Waar het meer om gaat is begrip, begrip van de afstanden, afmetingen, processen e.d, want begrip blijft je langer bij én is nodig om de leerlingen te inspireren!
Dat begrip is waar het in de cursus vooral om draait en wordt overgedragen door het gebruik van schaalmodellen, instrumenten en honderden duidelijke illustraties (dezelfde als in de cursusboeken).

Ons doel is om met de cursus het sterrenkundeonderwijs te helpen verbeteren, omdat we jongeren in aanraking moeten brengen met de natuur, dus ook met het heelal.
De cursus kan ook exclusief gegeven worden aan docenten, met kleinere groepen (t/m maximaal 12 personen), in opdracht en op locatie, waarbij meer aandacht is voor de didactische kant van het verhaal.


Opzet cursus:

  • is bedoeld voor iedereen die meer wil weten over de sterrenkunde, het planeetonderzoek en het heelal
  • bestaat uit 10 lessen van ca. 2 uur (inclusief pauze)
  • bevat aansluitend twee speciale extra lessen*, gegeven door de professionele astronomen prof.dr. Ed van den Heuvel en prof.dr. Henny Lamers (zie onderaan)
  • wordt gegeven op de GSG Guido, Paladijnenweg 251 in Amersfoort
  • is ook zéér geschikt voor docenten PO en VO, studenten van de PABO en mensen die rondleidingen (willen) geven op sterrenwachten, in musea en dergelijke


In de cursus leer je op een leuke en ontspannen manier onder andere:

  • de bewegingen aan de sterrenhemel te begrijpen;
  • werken met de planisfeer;
  • de belangrijkste sterren en sterrenbeelden herkennen; alles over het zonnestelsel, zoals bijvoorbeeld waarom Pluto geen ‘planeet’ meer is;
  • alles over sterren, de Melkweg en andere sterrenstelsels;
  • de processen te begrijpen die geleid hebben tot de planeten, sterren en sterrenstelsels van nu;
  • de afstanden en afmetingen in het zonnestelsel en daarbuiten, en de leegte van het heelal te begrijpen;
  • en dat met behulp van unieke schaalmodellen.
Zie voor meer hierover onder De onderwerpen van de cursus.

Het cursusmateriaal

Het is heel bijzonder dat Rob Walrecht bij deze cursus uitsluitend eigen cursusmateriaal kan gebruiken. De planisfeer vormt een zeer belangrijk hulpmiddel in de eerste vier lessen. Dat is niet alleen omdat je ermee op de beste manier de sterrenhemel kunt leren verkennen, maar tijdens de ontwikkeling van deze cursus is ook gebleken dat de planisfeer kan helpen de ons omringende ruimte in 3D te leren zien. Dat gebeurt door series Vragen en Opdrachten waarmee met zelf aan de slag mét de planisfeer. 'Spelenderwijs' leer je de belangrijkste sterren en sterrenbeelden herkennen!
Daarnaast zijn de drie boeken van de serie Genieten van de sterrenkunde ook opgezet als cursusmateriaal:
  • Genieten van de sterrenhemel (de inleiding, over bijv. hemelmechanica, tijd, hemelcoördinaten)
  • Genieten van het zonnestelsel
  • Genieten van het heelal (over sterren, de Melkweg en sterrenstelsels)
De honderden door Rob gemaakte illustraties die je in deze boeken vindt vormden de basis voor de PowerPoint lessen, en zijn voor de cursus aangevuld met honderden meer. Die nauwe relatie tussen de lessen en de boeken is natuurlijk erg prettig. 
Het boek De Oerknal, dat Rob maakte met prof.dr. Henny Lamers, is een aanrader, aangezien Henny's les 12 dezelfde lading heeft.

Niet álle onderwerpen?

Als je de lijst van onderwerpen ziet die in deze cursus worden behandeld zul je misschien onderwerpen missen die je normaal gesproken in sterrenkundecursussen tegenkomt. Te denken valt aan de geschiedenis en toekomst van het sterrenkundig onderzoek, ruimtevaart, telescopen en sterrenwachten, en bijvoorbeeld de kosmologie: Oerknal en uitdijend heelal, donkere materie, donkere energie. De kosmologie komt wel aan bod overigens, maar in de gastles door prof.dr. Henny Lamers.
Dit soort onderwerpen moest wijken om meer tot de kern van de sterrenkunde te kunnen gaan. Zo zie je dat de inleiding, met onder andere hemelmechanica, vier lessen inneemt. Het zonnestelsel wordt in drie lessen behandeld, in drie andere (waaronder de gastles van prof.dr. Ed van den Heuvel) gaat het over de zon en andere sterren. Op die manier krijg je echt dat fundament waarop je zelf verder kunt bouwen!

Met enige basiskennis en -begrip van de natuurkunde is de cursus beter te volgen.
 

*) Extra lessen door hoogleraren sterrenkunde

Een van de unieke aspecten aan deze cursus is dat twee professionele astronomen van naam ook meedoen: prof.dr. Ed van den Heuvel en prof.dr. Henny Lamers. Deze lessen zijn niet verrekend in het cursusgeld, dus het cursusbedrag verandert niet als een van de professoren onverhoopt niet kan...

In deze basiscursus worden zaken als de Oerknal, donkere materie en donkere energie niet behandeld, omdat zelfs tien lessen een beprerking hebben en omdat het belangrijk is om eerst die basis goed te hebben. Vandaar dat daarover speciale extra les komt, door prof. Henny Lamers, emeritus hoogleraar astronomie en ruimteonderzoek aan de universiteiten van Utrecht en Amsterdam. De laatste jaren doet hij onderzoek met de Hubble Space Telescope naar sterhopen en botsende melkwegstelsels. Verder geeft hij zeer veel publiekslezingen. Hier is zijn website.

  • Les Henny Lamers: Prof.dr. Henny Lamers, over kosmologie, de Oerknal en het uitdijende heelal, donkere materie en donkere energie (zie onderaan voor informatie over Henny Lamers).


Prof. Ed van den Heuvel geeft de andere speciale les, over zijn favoriete onderwerp: sterren, en dan vooral de eindstadia daarvan: neutronensterren en zwarte gaten; en vooral als die botsen en gravitatiegolven opleveren! Hij is emeritus hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam en werd vooral bekend door zijn werk op het gebied van vorming en evolutie van neutronensterren, zwarte gaten en witte dwergen in dubbelsterren en op het gebied van gammaflitsen. Hij was dertig jaar lang directeur van het Sterrenkundig Instituut 'Anton Pannekoek' en doet momenteel onderzoek aan zware sterren. In deze les zullen ook zwaartekrachtgolven en hun betekenis voor de sterrenkunde (zwarte gaten en neutronensterren) aan bod komen.

  • Les Prof.dr. Ed van den Heuvel: nog veel meer over sterren, vooral neutronensterren en zwarte gaten, én wat zwaartekrachtgolven ons vertellen (zie hieronder voor informatie over Ed van den Heuvel).

Over de beide hoogleraren


Een kort stukje over de beide heren, die mij steeds weer enthousiast helpen met allerlei cursussen en evenementen die ik organiseer. Een ding wil wel toevoegen: het zijn beiden zeer aardige mannen! 
 

Over Ed van den Heuvel en hoe ik hem ken

Prof. dr. Ed van den Heuvel is een astronoom van wereldfaam, die maar liefst 30 jaar lang directeur was van het Sterrenkundig Instituut van de UvA. Op hoge leeftijd is hij nog altijd actief sterrenkundige, en hij bracht in 2023 nog met een veel jongere collega een nieuw standaardwerk uit, Physics of Binary Star Evolution: From Stars to X-ray Binaries and Gravitational Wave Sources, dat nu in alle universitaire bibliotheken zal liggen. Hij blijft zich verwonderen en is ondanks alles wat hij heeft bereikt en bewerkstelligd erg bescheiden. Hij is theoretisch natuurkundige, of zoals hij het zelf zegt ‘theoreet’ en heeft veel wetenschappelijke artikelen en boeken geschreven. 

Toen hij in 2005 met emeritaat ging, schreef de Volkskrant: ‘Hij is een expert op het gebied van de evolutie van dubbelsterren, begenadigd docent, groot bestuurder en succesvolle regelneef – prof. Edward P.J. van den Heuvel van de Universiteit van Amsterdam heeft in binnen- en buitenland zijn sporen in de sterrenkunde verdiend. Hij is bij tal van grote projecten als (ruimte-)telescopen betrokken geweest als adviseur. Op zijn 65e verjaardag heeft hij nog steeds iets van de verlegen, enigszins onhandige jongen. Een bijzondere verzameling sterrenstof.’

Eds specialiteit is de ‘levensloop van sterren’, en dan vooral van de eindfasen daarvan (neutronensterren en zwarte gaten). En met nog altijd adviestaken bij grote telescoop- en ruimtetelescopen-projecten. Hij houdt zich nu vooral bezig met zwaartekrachtgolven van neutronensterren en zwarte gaten.

Ed was de drijvende kracht achter de oprichting van het Zeiss Planetarium, waarvan ik in februari 1982 deel werd, als lid van de programma-staf. Vanaf het begin gaf hij mij vertrouwen en later, toen ik zelf een reizend planetarium begon, steunde hij me waar hij kon. Die steun gaat nog altijd door, zoals in mijn cursus ‘Leer het heelal begrijpen’ steeds weer blijkt. 

Van 2006 tot 2009 maakte ik de drie boeken die hij nauwgezet, en zelfs twee keer redigeerde (eerst de Word versie en de opgemaakte versie). En dat vaak in het vliegtuig naar California, waar hij onderzoek deed en waar zijn dochter woont. Over hulp op hoog niveau gesproken! 

Later kreeg ik vaak privé colleges waar ik nog steeds erg trots op ben. Een voorbeeld was zijn kennismaking met mijn schaalmodel van Sterren, waarbij hij van wal stak vóórdat ik de camera had aangezet. Ik werkte al die informatie over de sterren in het Sterrenmodel, dat ik in mijn cursus gebruik, later uit.

Ik ken Ed sinds 1982, toen ik bij het programmateam van het Zeiss Planetarium Amsterdam kwam; Ed was de voorzitter van de stichting en later de directeur .
 

Over Henny Lamers en hoe ik hem ken

Prof. dr. Henny Lamers is ook een befaamd sterrenkundige en emeritus-hoogleraar ‘Astrofysica en Ruimte Onderzoek’ aan het Sterrenkundig Instituut van de Universiteit Utrecht en de Universiteit van Amsterdam. Zijn onderzoeksterrein bestrijkt vele facetten van ster-evolutie, sterwinden en massaverlies. De laatste jaren doet hij onderzoek met de Hubble Space Telescope naar sterhopen en botsende melkwegstelsels, en daar zal de informatie van de Webb Space Telescope inmiddels aan toegevoegd zijn.

Hij heeft honderden wetenschappelijke artikelen geschreven, gaf van 1974 tot zijn emeritaat in 2006 colleges aan de Universiteit Utrecht en het Utrecht University College (in 2003 door de studenten gekozen als de beste docent!), plus colleges in België, Frankrijk, Italië, USA, Brazilië, Chili en Korea. Verder was hij gasthoogleraar aan de Universiteiten van Colorado en Wisconsin, en in Seattle, en was hij ‘visiting scientist’ aan NASA’s Goddard Space Flight Center en het Hubble Space Telescope Institute in Baltimore. Hij blijft actief onderzoeker!
Henny is een jaartje jonger dan Ed van de Heuvel, waren naaste collega’s en kennen elkaar dus heel goed.

Henny is ook zeer actief in de popularisatie van de sterrenkunde. Hij gaf meer dan 800 populaire lezingen in binnen en buitenland, inclusief 8 lezingen tijdens een tocht op een raft door de Grand Canyon. Hij geeft colleges Hoger Onderwijs Voor Ouderen (HOVO) in Amsterdam, Utrecht en Nijmegen. Die worden door zijn cursisten zeer hoog gewaardeerd.

Zijn serie AstroBoekjes bracht mij in contact met hem. Ik vroeg hem in de nazomer van 2014 of hij, met mij, zijn AstroBoekje nr 3 ‘De oerknal en het uitdijend heelal: op zoek naar de oorsprong in de vorm te ‘gieten’ zoals mijn eigen boekjes – met veel illustraties en luxe drukwerk. Daar was hij wel voor in, en zo kwam eind 2015 ons boekje uit, met dezelfde titel maar aangevuld met de subtitel ‘Zoeken naar het begin van alles’. Ik heb daarvoor enkele inleidende hoofdstukjes geschreven, maar het echte wetenschappelijke verhaal is van hem. Het was erg leuk en leerzaam om met een professionele astronoom samen te werken!

Ons contact is sindsdien gebleven en ook hij geeft steeds weer met plezier de afsluitende les in mijn cursus ‘Leer het heelal begrijpen’, over datzelfde onderwerp, de Oerknal.