Leert je het heelal te begrijpen!

Meer over de cursus

In het najaar geeft Rob Walrecht normaal gesproken zijn zeer complete cursus ‘Leer het heelal begrijpen’. Deze is elke keer weer een groot succes.
Het is dan ook een zeer bijzondere cursus: niet alleen is het de meest uitgebreide die Rob Walrecht geeft, met aanvullende extra lessen van twee professoren, maar de opzet, de presentaties en de speciale hulpmiddelen (zoals veel schaalmodellen) zijn uniek.
 
Doelgroep
Deze unieke cursus is bedoeld voor iedereen die méér wil weten over de sterrenhemel, het zonnestelsel en het heelal in het algemeen. De cursus wordt dan ook gegeven aan gemengde groepen van ‘gewone’ liefhebbers, publieksvoorlichters van sterrenwachten, musea en dergelijke, én docenten van het basis- en voortgezet onderwijs. Docenten zijn een speciale doelgroep (zie verder). 
Hoewel de cursisten natuurlijk veel informatie zullen krijgen gaat het in de cursus vooral over het begrip. Kennis kun je opzoeken, bijvoorbeeld in de cursusboeken, maar begrip blijft bij je! Rob Walrecht bouwt dat van de grond af op en biedt de cursisten zo een fundament waarop zij zelf naar wens verder kunnen bouwen.

Moeilijk?
Maar sterrenkunde is moeilijk… toch? Dat valt reuze mee, je kunt het zo moeilijk maken als je wilt: van gewoon de sterrenbeelden leren herkennen tot willen weten welke typen sterren je ziet, hoe ze worden geboren, leven en sterven, hoe het zonnestelsel is geworden tot wat we nu zien, wat een zwart gat is, wat zwaartekrachtgolven zijn. En waarom Pluto geen planeet meer is, en of er buitenaards leven is. 

Sterrenkunde is gewoon leuk, zeker als je op weg wordt geholpen!

Wat leer je?
In de cursus leer je op een leuke en ontspannen manier de bewegingen aan de sterrenhemel te begrijpen; werken met de planisfeer en de belangrijkste sterren en sterrenbeelden herkennen; alles over het zonnestelsel, de Melkweg en andere sterrenstelsels; de processen te begrijpen die geleid hebben tot de planeten, sterren en sterrenstelsels van nu; en de afstanden en afmetingen in het zonnestelsel en daarbuiten, en de leegte van het heelal te begrijpen.
De cursus is om die redenen dus ook erg geschikt voor docenten van voortgezet en basisonderwijs. De cursus is zelfs ontwikkeld voor docenten, en in opdracht/op locatie te verzorgen. Die docentencursus is inhoudelijk niet anders dan deze particuliere versie, alleen komen daarin ook didactische aspecten aan bod.
 
De opzet
De cursus volgt de opbouw van Robs cursusboeken en de illustraties uit die boeken vormen de basis voor de fraaie, duidelijke lessen. Daarnaast wordt een flinke collectie schaalmodellen gebruikt waarmee afmetingen, massa’s en afstanden in het zonnestelsel en het heelal aanschouwelijk worden gemaakt.
Ook de planisfeer, een hulpmiddel om de sterrenhemel te leren kennen, neemt een belangrijke plek in. Dat is niet alleen zodat de cursisten de belangrijkste sterren en sterrenbeelden leren herkennen, maar ook om hen te leren de ruimte om ons heen ‘in 3D’ te bekijken. De cursisten gaan tijdens de eerste vier lessen (!) actief aan de gang met vragen en opdrachten.
 
Twaalf lessen!
De cursus wordt gegeven in Amersfoort en bestaat uit tien lessen door Rob Walrecht en indien mogelijk twee extra lessen door professionele astronomen: prof.dr. Ed van den Heuvel en prof.dr. Henny Lamers.

 

Achtergrond van de cursus
 

De missie
Rob Walrecht heeft sinds 1980 onder andere duizenden gastlessen en planetariumprogramma’s gegeven op scholen. Daar ligt zijn passie, inmiddels beter omschreven als missie! Door gezondheidsproblemen was dat vanaf eind jaren ’90 steeds minder goed mogelijk (zie ook https://www.walrecht.nl/nl/over-rob-walrecht).
In de jaren 2006-2009 maakte Rob zijn boeken van de serie Genieten van de sterrenkunde. Die boeken maakten het mogelijk het over een andere boeg te gooien: als meer leerkrachten genoeg over het heelal weten hoefde geen gastlessen meer te geven, die mensen konden dat hun verdere carrière zelf! 
Hij ontwikkelde daarom een uitgebreide cursus sterrenkunde voor docenten van basisscholen en middelbare scholen, met zijn slogan als titel: Leer het heelal begrijpen. Om bij te dragen aan meer sterrenkundekennis en -begrip op scholen.
 
Fraaie lessen en unieke modellen
PowerPoint is een mooi medium om fraaie lessen te geven, zeker als je je eigen illustraties maakt. Hij begon met de 200 illustraties uit de drie boeken en daaraan zijn er honderden toegevoegd, soms in de vorm van animaties. Hij werkte er van 2010 tot en met 2014 hard aan. De lessen werd getest op Volksuniversiteiten en de Sterrenwacht in Amersfoort. Uiteraard ontstond een overschot aan materiaal, zodat de lessen te lang werden, zelfs toen de cursus van zes naar acht lessen was uitgebreid. Dat loste hij op door delen als losse modules te bewaren, die naar wens met andere delen zijn te combineren. Zo ontstonden ook geheel nieuwe lezingen, die later als les in de huidige cursus terugkeerden.
Een al bestaande serie schaalmodellen, van het zonnestelsel (3!), sterren, het Melkwegstelsel en meer, werd nog verder uitgebreid. Ze vormen een cruciaal element van de cursus en kunnen afstanden en afmetingen inzichtelijker maken. 
 
Moeilijke markt
Het is voor een ZZP’er onmogelijk gebleken in het trainingenprogramma van onderwijsorganisaties te komen. Dat werd verhinderd, ondanks de steun van hoogleraren sterrenkunde die achter Robs cursus staan. En ondanks dat docenten juist behoefte hebben aan zo’n cursus!
Het duurde even voordat het idee kwam om de cursus dan voor particulieren te organiseren, in eigen beheer, in de hoop en veronderstelling dat ook docenten aanschuiven. Dat is ook gebeurd, in de cursussen vanaf 2017. Inhoudelijk zit er geen verschil tussen de cursus voor docenten en die voor particulieren: de sterrenkunde blijft hetzelfde!
Die cursussen waren een ongekend successen. Er waren cursisten uit het halve land (o.a. Purmerend, Dordrecht en Nijmegen) en men was erg te spreken over het programma, het materiaal, de lessen en vooral ook de prettige, ontspannen atmosfeer waarin de cursus werd gebracht.

Over Rob Walrecht
Rob Walrecht is sinds 1982 ontwerper en sinds 1985 uitgever van leuke en leerzame sterrenkundeartikelen, voor jong en oud, zoals boeken, bouwplaten, posters en vooral planisferen. Die laatste worden wereldwijd verkocht, in 17 talen, ook als maatwerk. In totaal zijn er 340.000 geproduceerd (mei 2023).

De planisfeer is nog altijd de bekende apps de baas als het beste hulpmiddel om de sterren en sterrenbeelden te leren kennen.

Daarnaast heeft hij de afgelopen 40 jaar vele duizenden presentaties en lessen gegeven, waarvan ruim 3000 met projectieplanetaria, voor jongeren en gewoon publiek. Zo heeft hij naar schatting een paar honderdduizend jongeren en volwassenen in aanraking gebracht met het heelal!
In 2010, toen de drie boeken van de serie Genieten van de sterrenkunde uitgebracht waren, begon Rob aan deze cursus, in eerste instantie opgezet voor docenten. Zijn missie is namelijk (al sinds 1978!) om bij te dragen aan meer sterrenkundekennis en -begrip op scholen, om jongeren te inspireren voor wetenschap en techniek te kiezen. Het werd jaren werk: afgezien van het maken en uitgeven van de drie cursusboeken, kostte het jaren tijd om de cursus op te zetten en te testen. Veel tijd ging zitten in het maken van de overdaad aan fraaie illustraties voor de uitgekiende PowerPoint lessen en alle schaalmodellen.
De cursus is weliswaar ontwikkeld voor docenten maar, zonder alle didactische tips en trucs, uitstekend geschikt voor particulieren: inhoudelijk is er niets anders!
 
Uniek bij bijna al zijn presentaties is het gebruik van een hele collectie zelfgemaakte schaalmodellen, van bijvoorbeeld het zonnestelsel en van sterren. Zijn eerste Planetenpad maakte hij in 1978. Op dat moment begon hij ook met presenteren en schrijven. Schaalmodellen zijn wel een obsessie geworden – maar een leuke obsessie. Zie https://www.walrecht.nl/nl/lezingen-cursussen/fotos-schaalmodellen.

Zie ook deze pagina.